COĞRAFİ KONUM

Bir ülkenin dünya üzerinde bulunduğu yere o ülkenin coğrafi konumu denir.

Matematik Konum ( Mutlak ) :

Özel Konum ( Göreceli )

MATEMATİK KONUM :

• Bir yerin ekvatora ve başlangıç meridyenine göre konumuna  denir.
• Türkiye 36-42 Kuzey Paralelleri / 26-45 Doğu Meridyenlerinde yer alır.

TÜRKİYE'NİN ORTA KUŞAKTA OLMASININ SONUÇLARI

Akdeniz İkliminin görülmesi

Batı Rüzgarlarının görülmesi

Cephe yağışının görülmesi

Dört Mevsimin belirgin olarak yaşanması

Türkiye'nin En Uç Noktaları

PARALEL:

Ekvatora paralel uzanan çizgilere denir.

Özelikleri :

• Başlangıç paraleli ve en uzun paralel dairesi EKVATOR 'dur.
• Toplam 180 tanedir.90/K.Y.K --- 90/G.Y.K
• İki paralel arası mesafe 111 km'dir.Her zaman aynıdır.
• 42-36 = 6 paralel --- 6*111= 666 km Türkiye'nin en kuzeyi ile en güneyi arasındaki kuş uçumu uzaklık.

ENLEM :

Özelikleri :

• Paralel ve Enlem birbirlerine benzeyen ifadelerdir.
• Enlem ; bir noktanın Ekvator'a uzaklığının açı cinsinden ifadesidir.
•  Enlem bir yöredeki : Sıcaklığı,Bitki Örtüsünü,Nüfusu,Yerleşmeyi,Tarımı etkiler.

ENLEMİN ETKİLERİ

MERİDYEN :

Bir kutup noktasından diğer kutup noktasına birer derece aralıklarla çizilen hayali yarım dairelere denir.

Özelikleri :

Yengeç ve Oğlak dönencesi ortaya çıkar.Eksen eğikliği 23 27' olduğundan Yengeç ve Oğlak dönencesi 23 27' lık paralellerden geçer.Güneş ışınları en son dönencelere dik gelir.

• Başlangıç Meridyeni GREENWİCH'dir.
• İki meridyen arasında 4 dakikalık bir zaman farkı vardır. 45 - 26 = 19 / 19*4 = 76 Dakika. Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık bir zaman farkı vardır.
• Toplam 360 tane meridyen dairesi vardır.180 tanesi B.Y.K -- 180 tanesi D.Y.K yer alır.Türkiye D.Y.K'de yer almasından dolayı Yerel saati başlangıç meridyeninden daima ilerdedir.
• Meridyenlerin boyları birbirlerine eşittir.
• Meridyenler arası mesafe yalnızca Ekvator'da 111 km'dir.Kutuplara doğru gidildikçe mesafe daralır.

BOYLAM :

Meridyen ile boylam birbirlerine benzeyen ifadelerdir.Boylam;bir noktanın başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden ifadesidir.

TÜRKİYE'DE BOYLAMIN SONUÇLARI

• Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasında 76 dk. zaman farkı vardır.
• Zaman farkı az olduğu için aynı anda tek yerel saat kullanır.
• Türkiye'nin yerel saati başlangıç meridyeninden daima ilerdedir.
• Türkiye 2. ve 3. saat dilimleri arasında yer alır.

ÖZEL TARİHLER:

21 HAZİRAN

• Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik açıyla gelir.
• K.Y.K  yaz mevsiminin başlangıcıdır.
• Aydınlanma Çemberi kutup dairelerini teğet geçer.
• K.Y.K en uzun gündüz,en kısa gece yaşanır.
• Ekvator'da 12 saat gündüz,Kutuplarda 6 ay gündüz yaşanır.Ekvatordan kutuplara doğru gündüzler uzar.

21 ARALIK

• Güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik açıyla gelir.
• K.Y.K kış mevsiminin başlangıcıdır.
• Aydınlanma Çemberi kutup dairelerini teğet geçer.
• K.Y.K en uzun gece,en kısa gündüz yaşanır.
• Ekvator'da 12 saat gece,Kutuplarda 6 ay gece yaşanır.Ekvatordan kutuplara  doğru geceler uzar.

21 MART / 23 EYLÜL

• Güneş Işınları Ekvator'a dik açıyla düşer.
• Dünya'nın her yerinde gece-gündüz eşitliği yaşanır.
• Aynı boylam üzerindeki tüm merkezlerde  Güneş aynı anda doğar,aynı anda batar.
• Aydınlanma Çemberi kutup dairelerinden geçer.

ÖZEL ( GÖRECELİ ) KONUM :

• Herhangi bir ülkenin denizlere,okyanuslara,komşu ülkelere çeşitli yeryüzü şekillerine ve ulaşım yollarına göre ( kendine özgü özellikleri ) konumuna Özel Konum denir.

TÜRKİYENİN ÖZEL KONUMUNUN ÖZELLİKLERİ :

• Türkiye; Asya,Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur.


• Üç tarafının denizlerle çevrili olması


• Dünyanın en eski kültür merkezlerine ev sahipliği yapması


• Dünya'da petrol çıkaran ülkelere komşudur.


• Türkiye'nin ortalama yükseltisi fazladır.


• Dağlık ve Engebeli bir ülkedir.


• Zengin yeraltı ve yerüstü kaynaklarına sahiptir.


• Arazileri kırıklı yapıdadır.Bir çok fay hattı vardır.

KONU DEĞERLENDİRME SORULARI

1) Aşağıda coğrafi koordinatları verilen bölgelerin hangisinde yıl boyunca gece gündüz eşitliğinin yaşandığı söylenir?

A) 20 - 25 Doğu meridyeni / 0 - 15 Güney paraleli
B) 65 - 60 Batı meridyeni / 10 - 20 Kuzey paraleli
C) 38 - 25 Batı meridyeni / 32 - 46 Kuzey paraleli
D) 0 - 10 Doğu meridyeni / 85 - 70 Güney paraleli
E) 10 - 20 Doğu Meridyeni / 10 - 20 Güney paraleli

2) Dünya güneşe karşı yukarıdaki konumda iken aşağıda verilen durumlardan hangisinin yaşandığı söylenemez?

A) Aydınlanma çemberi kutup dairelerini teğet geçer.
B) Güney yarım küre'de en uzun gece yaşanır.
C) Güneş ışınları Yengeç dönencesine dik gelir.
D) Türkiye'de Hatay da en uzun gündüz yaşanır.
E) Kuzey  yarım küre'de yaz mevsiminin başlangıcıdır.