II. DÜNYA SAVAŞI
Savaşın Sebepleri: Almanya ile yapılan Versay Antlaşması'nın imzalanması bu ülkenin ağır yükümlülükler altında kalmasına sebep oldu. 1931'de Japonya'nın Mançurya'ya saldırdı. İtalya Habeşistan'a saldırdı. Dünya barışını sağlamada Milletler Cemiyeti'nin etkisiz kaldı. ÖNEMLİ ÖNEMLİ HATIRLATMA: Almanya ile Avusturya bir oldu-bitiyle 12 Mart 1938'de birleşecektir. Mihver Grubu: Japonya, İtalya, , Bulgaristan, Romanya ve Almanya'dan oluşur.
Müttefik Grubu: ABD, Rusya, İngiltere ve Fransa'dan oluşur.
ABD savaşa daha sonra katılacak ve savaşın seyrini değiştirecektir. ABD II. Dünya savaşına girerken yine I. Dünya Savaşı'nda yaptığı gibi bir bildiri yayınlayacaktır. Bu bildiri Atlantik Bildirisi'dir. İçeriği Wilson İlkeleri ile neredeyse aynıdır.
1941 Pearl Harbour Baskını: Japonya, Pasifik ve Uzak Doğu’da kendisi için tehdit olarak gördüğü ABD’nin Pearl Harbour üssüne saldırdı. ABD’nin Pasifik’te bulunan deniz ve hava filosu zarar gördü.
1942 Stalingrad Kuşatması: Hitler, SSCB için önemli olan önemli olan Stalingrad petrol alanlarını ele geçirmek istemiş ve Hazar’da cephe kurmak istemiştir. Almanlar geri çekilmek zorunda kaldı.
1944 Normandiya Çıkarması: Müttefik devletler Almanya tarafından işgal edilen Fransa’ya Normandiya Çıkartması ile yardım etmişlerdir. Bunun sonucunda Fransa ve Avrupa işgalden kurtarıldı.
4 – 11 Şubat 1954 Yalta Konferansı: Rooswelt (ABD), Churchill (İngiltere) ve Stalin (SSCB)’nin katılımıyla Yalta’da gerçekleşmiştir. Almanya için dört ayrı müttefik işgal bölgesi kuruldu. Savaş suçlularının yargılanmasına karar verildi. BM Güvenlik Konseyi’ne üye olanların veto hakkının kabul edilmesi ve 1 Mart’ta Mihver’e savaş ilan edenlerin BM’ye kabul edilmesi kararları alındı.
17 Temmuz – 2 Ağustos 1945 Potsdam Konferansı: Truman (ABD), Attle (İngiltere), Stalin (SSCB) bir araya gelmiştir.
Almanya ve Avusturya dört işgal bölgesine ayrılacak ve yönetimleri ABD, İngiltere, Fransa ve SSCB’ye bırakılacak..
Nazi liderleri Uluslararası Savaş Mahkemesinde yargılanacak.
Fransa, Alsas Loren’i alacak.
Çekoslovakya, Südet’i alacak.
Atom Bombaları ve Etkileri: ABD, bombardıman uçağı ilk defa II. Dünya Savaşı sırasında 6 Ağustos 1945’te Hiroşima’ya Little Boy (Küçük Adam) ve 9 Ağustos 1945’te Nagazaki’ye Fat Man (Şişman Adam) adı verilen atom bombasını attı.
II. Dünya Savaşı'nın Sonuçları:
Savaşın kazananları ABD, İngiltere ve SSCB oldu. Fakat ABD ile İngiltere Atlantik Bildirisi'ne uymadılar. SSCB Orta Avrupa ve Balkanlar'da kendisine bağlı komünist yönetimler kurdu. Komünizm hızla yayılmaya başladı. Bu arada Nazizm ve Faşizm de sona erdi. Savaştan sonra SSCB'nin komünizm sayesinde hızla yayılmasına karşı ABD Truman Doktrini (1947) adıyla bir plan uygulamaya başladı. Bu plana göre, Sovyet tehdidi altındaki ülkelere ekonomik ve askeri yardımda bulunulacaktı. Bu çerçevede ABD Dışişleri Bakanı Marshall'ın yardım planı uygulamaya konuldu. 1948–1952 yılları arasında Marshall yardım planı çerçevesinde Türkiye'ye de toplam 352 milyon dolar para yardımı yapıldı. Sıcak savaş artık yerini soğuk savaşa bıraktı. Soğuk savaş NATO-Varşova Paktı arasında 1991'e kadar devam etti. Mısır, Hindistan, Pakistan, Tunus, Fas, Cezayir, Libya bağımsız oldu. İngiltere ve Fransa ekonomik yönden zayıflamaya başladılar. Bunun yerine ABD ve SSCB dünya lideri olma yarışına girdiler. Stalin (Rusya), Çörçil (İngiltere) ve Roosevelt (ABD) 4–11 Şubat 1945'te Kırım'da Yalta Konferansı'nda bir araya geldiler ve kendi aralarında egemenlik alanlarını belirlediler. Nisan 1945'te de San Fransisco Konferansı ile BM'yi kurdular. Ağustos 1945 Postdam Konferansı ile de yenik devletlerle yapacakları barışın esaslarını belirlediler. ABD, Çin, İngiltere, Fransa ve SSCB öncülüğünde BM kuruldu. Bu beş ülke BM'nin Güvenlik Konseyinde veto hakkına sahip olan ülkelerdir.
II. DÜNYA SAVAŞI’NIN TÜRKİYEYE ETKİLERİ
Ülkenin gelirlerinin önemli bir kısmı savunma alanına ayrıldı.
Yersiz fiyat yükselmesini engellemek için narh koyma uygulamasına başlandı.
1940’da Köy Enstitüleri kuruldu.
Ekonomi hayatı düzenlemede geniş imkanlar sunmak için 18 Ocak 1942’de Milli Koruma Kanunu çıkarıldı.
1942’de Karne uygulamasına geçildi.
11 Kasım 1942’de Varlık Vergisi Kanunu kabul edildi.
II. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi fakat uygulanamadı.
II. Dünya Savaşı Sonunda Kurulan Uluslararası Örgütler
Birleşmiş Milletler (BM) 1945: Nisan 1945'te ABD'nin San Fransisco kentinde yapılan konferans ile BM resmen kuruldu. Merkezi ABD'nin New York şehridir. BM anayasası bu konferansta ABD-İngiltere-Rusya-Fransa ve Çin tarafından hazırlandı. Bu yüzden bugün bile BM'nin Güvenlik Konseyinde sadece bu 5 devletin veto hakkı vardır. Anayasa'da herhangi bir değişikliğin yapılabilmesi için Genel Kurul'un 3'te 2 çoğunluğu gerekir. Ancak Güvenlik konseyinin devamlı üyesi olan beş devletin de bu üçte iki çoğunluğun arasında olması gerekir..
NATO – 1949: 4 Nisan 1949'da Washington'da toplam 12 devletin, ABD, İngiltere, Fransa, Kanada, Belçika, İtalya, Hollanda, Lüksemburg, Danimarka, Norveç, İzlanda, Portekiz katılımı ile kuruldu. Paktın amacı barışın korunmasıdır. Bu yüzden savunma amaçlıdır. Yalnız askeri işbirliği değil, ekonomik işbirliğini de öngörür. Türkiye 1952'de Yunanistan ile beraber NATO'ya üye olmuştur. Bunda, Kore'ye asker göndermesi etkili olmuştur.
VARŞOVA PAKTI (1955): SSCB, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve Arnavutluk arasında kuruldu. Bu devletler kendi aralarında NATO'ya karşı Birleşik bir Askeri Komutanlık oluşturdular. Bu devletlerin hepsinde SSCB askerleri bulunacaktı. 1990'da Macaristan ve Doğu Almanya da pakttan ayrılınca 1991'de Prag'da son bir zirve ile pakt kendini feshetti.
COMECON (1949): Ocak 1949'da SSCB, Bulgaristan, Çekoslovakya, Macaristan, Polonya ve Romanya arasında kuruldu. Şubat 1949'da Arnavutluk da katıldı. 1950'de Doğu Almanya, 1962'de Moğolistan, 1972'de Küba, 1978'de Vietnam üye oldu. Bu paktın amacı ise üye ülkeler arasında Ekonomik işbirliğini sağlamaktı, 1991'de sona erdi.
CENTO: Türkiye ile Irak arasında yapılan karşılıklı işbirliği antlaşmasıdır. Aynı zamanda bir bölgesel savunma ve işbirliği örgütüdür. 1955'te İngiltere ve İran da katıldı. 1959'da Irak pakttan çekildi. Aynı yıl 1959'da ABD de CENTO'ya katıldı. 1979'da İran İnkılâbına kadar bu pakt devam etti.
